کاتالیست های مستعمل و ضایعاتی در اکثر کارخانه ها، پالایشگاهها و پتروشیمی ها مشکلات زیادی بوجود میاورند و از لحاظ محیط زیستی در زمره پسماندهای ویژه طبقه بندی میشوند و برای جابجایی، خرید و فروش و مصرف آنها تحت قوانین کنوانسیون بازل Basel میباشد. این کاتالیستها از عناصر زیادی تشکیل شده که شامل موارد زیر میباشد:

1. عناصر تشکیل دهنده کاتالیست:  این عناصر شامل فلزات رنگین مانند وانادیوم، نیکل، تنگستن، کبالت و مولیبدن میباشد که جزئ فلزات سنگین میباشند و ضرر زیادی برای انسان و محیط زیست دارند.

2. فلزات گرانبها:  این فلزات که معمولا بر روی پایه های آلومینایی یا کربن اکتیو نشانده میشوند و از قیمت بالایی برخوردارند

3. پایه های کاتالیستها: این پایه ها که میتواند سیلیسی یا آلومینایی یا زئولیتی و یا کربن فعال باشد

4. فلزات سنگین جذب شده در کاتالیست: سموم مختلف در خوراک ها مانند آرسنیک و یا فلزات رنگین دیگر مانند وانادیم و نیکل که در نفت خام موجود میباشد و در کاتالیستها گیر می افتند

5. میعنات فرار و هیدروکربن ها: هیروکربن های مختلف نفتی و سیانید ها که بر روی کاتالیستها باقی مانده اند و به شدت آتشگیر و خطرناک میباشند و گازهای سمی از خود متصاعد میکنند

6. عناصر سولفوردار: سولفور ها و مرکاپتان ها یکی از سمومی هستند که بر روی کاتالیستها باقی میمانند و یا جذب کاتالیستها میشوند که در مواقعی به شدت خطرناک میباشند و باعث آزاد سازی گازهای سولفیدی از جمله هیدروژن سولفاید میشوند که به شدت گشنده میباشد.

در زیر ویدئویی از نحوه آماده سازی حدود 6000 بشکه حاوی کاتالیستهای مستعمل در کشور عمان و ریختن آنها در جامبو بگ هایی با پک مخصوص را نشان میدهد

همانگونه که مشاهده شد شرکت پلی اکو polyeco از کشور یونان که یکی از شرکتها مطرح در مدیریت پسماند میباشد این کار را انجام داده است. کل 6000 بشکه کاتالیست مستعمل در جامبوبگ های یک تنی ریخته شده و کاملا سیل و بسته بندی شده اند. این کاتالیستها مربوط به یک پالایشگاه در نزدیکی مسقط پایتخت کشور عمان میباشد. نیروهایی که در حال انجام این کماموریت میباشند تماما از ماسکها و تجهیزات ایمن استفاده کرده اند تا این کاتالیستها ضرری برای آنها نداشته باشند.

این عملیات در چهار هفته انجام شده و در شرایط رطوبت بالا و دمای بالا در حال انجام بود و تقریبا 1000 تن کاتالیست ریپک شد و برای انتقال و دفن و یا استحصال آماده شد.

مترجم و تنظیم: محسن کیانپور